21 april

"Alle Chinezen zijn dom, lui en hebben geen manieren". Deze woorden waren afkomstig van Michelle, een hoogopgeleide Chinese dame, die met haar vloeiende Engels haar hele volk verafschuwde. Ze zat duidelijk in een identiteitscrisis. Door haar gegoede komaf voelde ze geen connectie meer met haar ongemanierde landgenoten.
Ik ontmoette Michelle bij een meet-up van "WannaTravel", een non-profit organisatie die tal van activiteiten organiseert in zowel Shanghai als de rest van China.

Tijdens colleges op de hogeschool werd Geert Hofstede, sociaal psycholoog, vaak aangehaald. Zijn cultuurmodel wordt wereldwijd gebruikt om, middels 6 factoren, culturen met elkaar te vergelijken. Een van deze factoren is de mate van individualisme in een land. Mij staat nadrukkelijk bij dat China gekenmerkt wordt door een zeer laag level van individualisme. Volgens Geert Hofstede kent het land een score van slechts 20 op een schaal van 100. Hiermee is China dus erg collectivistisch. Gedurende het gesprek met Michelle kreeg ik echter het idee dat het door Hofstede genoemde cijfer niet geheel representatief is voor de gehele bevolking. Deze gedachtegang ontstond na ons gesprek over de manier waarop Chinezen hun kinderen opvoeden. Je zult wellicht verwachten dat de Chinese ouders, gezien de eenkindpolitiek, hun oogappel enorm zullen vertroetelen en verwennen, maar niks lijkt minder waar te zijn... De generatie ouders van nu is eerder met zichzelf bezig, aldus Michelle. Ze doen waar ze zin in hebben en ze bekommeren zich totaal niet om hun nageslacht. De generatie van hun grootouders behoort overduidelijk wel tot het collectivisme. Hadden de kinderen namelijk geen grootouders meer, dan zouden ze compleet verwaarloosd worden. Grootouders draaien vaak op voor de opvoeding van hun kleinkinderen, maar doen dit volgens Michelle vaak, tegen beter weten in, met enorm conservatieve hand.

"De leeftijd van onze leeftijdsgenoten in China moet je normaliter minimaal minus vijf doen", vertelde mijn Duitse huisgenoot toen ik net arriveerde. Waar je in Europa met een leeftijd van begin twintig al gauw tot de volwassene wordt gerekend, gedraag je je in China meestal nog als een kind. Dit is volgens Michelle voor een groot deel te wijten aan de conservatieve opvoeding van de grootouders. Deze mensen zijn veelal afkomstig van het platteland en hun wereldbeeld is veelal gebaseerd op de provincie waarin men opgegroeid is en tevens is blijven wonen. Deze ouderen willen hun kleinkinderen dan ook 'beschermen' voor de 'gevaarlijke en onbekende buitenwereld', aldus mijn gesprekspartner. De angst resulteert vervolgens in een tunnelvisie die er, bewust of onbewust, voor zorgt dat deze groep kinderen zich minder snel ontwikkelt dan soortgenoten die wel een 'moderne opvoeding' genieten. Neem daarnaast in acht dat er in China nog steeds een regering aan de macht is die bewust niet alle nieuws openbaart en je kunt de genoemde vijf jaren goed beargumenteren.

Bij opvoeding horen ook normen en waarden. In geval van individualistische ouders is de kans groot dat deze worden overgenomen van de opvoedende grootouders. Over het algemeen heeft deze generatie nooit geleerd wat beleefd is en wat niet. Daar waar de ouders hun kroost bij de hand zouden moeten nemen om hen te laten zien hoe de wereld werkt, laten zij dit na. Opleidingsniveau verbetert de zaak normaliter, maar niet alles. Zo zijn er onder de hoogopgeleiden nog steeds mensen die het belang van het schoonhouden van het gebit nog niet begrepen hebben. Helaas word ik hier op mijn stage ook mee geconfronteerd..